Yenidoğanda Görülen Göz Rahatsızlıkları
Yeni doğan bebeklik döneminde sık görülen göz rahatsızlıkları genel olarak şu şekilde sınıflanabilir:
- 1 Yapısal kusurlar
- 2 Enfeksiyonlar
- 3 Şaşılık
- 4 Prematür retinopatisi
- 5 Katarakt
- 6 Göz tansiyonu
- 7 Travma
- 8 Tümörler
Yapısal Kusurları
1
Göz kapağında düşüklük, kısıklık, kirpiklerin içeriye veya dışarıya doğru çevrik olması, ve
kapakta görülen damarsal tümörler ( hemanjiyom)kapakların gelişimsel olarak en sık
gördüğümüz bozukluklarıdır. Bunların çoğu ılımlı düzeydedir ve bebeğin göz bebeğini
kapatmıyorsa genel olarak bir müdahaleye gerek yoktur. Ancak özellikle kapak düşüklüğü tek
taraflı ve bebeğin göz bebeğini kapatıyor ise önemlidir ve o gözde tembelleşmeye neden
olabilir.
2
Bebeklik döneminde göz yaşı kanal tıkanıklığı oldukça sık görülen bir problemdir. Tıkanıklık
kanalın herhangi bir bölgesinde olabilirken en sık olarak kanalın ucunda bulunan bir zar
nedeniyledir. Özellikle sezaryen ile doğumlardan sonra bebek doğum kanalında sıkışıp
basınçla bu zar yırtılmadığı için daha sık görülmektedir. Doğumdan itibaren veya ilk
haftalarda sulanma ve arada çapaklanmalarla birlikte gider. Burun köküne hafifçe bastırmakla
göze geriye kaçan göz sekresyonu gözlenebilir. Çapaklanmanın olduğu dönemlerde uygun
damlalar kullanılması ve doktorunuzun önereceği şekilde burun köküne yapılacak masajlar
genellikle ilk yaş içinde yeterlidir ve kanalın açılmasını sağlar. Eğer kanal yine de açılmaz ise
sondalama denilen ufak bir işlem ile kanalın açılması gereklidir. Sondalama için 1 yaşını çok
geçmemeyi tavsiye ediyoruz. Kemik yapılar sertleştikçe yapılacak olan işlemin etkinliği
azalabilir.
3
Göz bebeğinde görülen şekil bozuklukları gözün renkli kısmında bir bölümün veya tamamının
yokluğu, renklerinin farklı olması veya göz bebeğinin yerinin farklı olması şeklinde olabilir. Bu
durumda tam bir göz muayenesi yapılması ve yapısal bozukluğun arkaya göz sinirine uzanıp
uzanmadığının kontrolü uygun olacaktır. Bu yapısal bozukluğun görme açısını kapatmadığı
mutlaka kontrol edilmelidir.
4
Bizim dışarıdan gözlemlemediğimiz, gözün arka kısmında sinirini ilgilendiren yapısal kusurlar
da ancak bir göz doktoru tarafından saptanabilir.
5
Hipermetropi, miyopi, astigmat gibi kırma kusurları doğuştan itibaren olabilir. Normalde
yenidoğan bebeklerin %80‘i hipermetroptur, diğer kırma kusurları daha az sıklıkta
gözlenirler. Hipermetropi belli bir düzeyin altında ise ve her iki göz eşit ise bebek için görme
ile ilgili bir problem oluşturmaz. Ancak her iki göz arasında kırma kusuru farkı var ise
görmenin öğrenildiği dönemde kırma kusurunun yüksek olduğu göz görmeyi bulanık öğrenir
ve tembel kalır. Yüksek farklı kırma kusuru kayma, tek gözde kısılma gibi bir takım belirtiler vermeden de bulunabilir, bu nedenle 6 aylıktan itibaren göz muayenesi bebeklerde önem
kazanmaktadır.
Enfeksiyonlar
Yenidoğan ve bebeklik döneminde doğumdan sonraki ilk 2 gün ve 1 ay içinde bakteri ve virüsler
gözde enfeksiyona neden olabilirler. Bebeğin gözünde çapaklanma, kızarıklık, akıntı, bebekte
huzursuzluk ve kapaklarda şişliğe neden olabilirler. Uygun antibiyotiklerle tedavisi yapılmalıdır.
Şaşılık
Bebeğimiz doğduğunda bizim gibi göremez. Görme yetisi gözüne ilk ışığın geldiği anda gelişmeye
başlar ve ilk 6 ayında erişkin düzeyine yaklaşır. Her iki gözün aynı anda kullanılması ve birlikte hareket
etmesi yine beyin tarafından öğrenilen bir süreçtir ve 5-6. ay civarı derinlik hissi geliştikçe gözler
birlikte hareketi öğrenmiş olur. Bu nedenle ilk aylarda bebeklerin gözünde ara sıra olan kaymalar
normaldir ve zamanla azalır. Ancak sabit kaymalarda dikkatli olmak gereklidir ve mutlaka hekim
muayenesi gereklidir. Kaymalar kasların dengesizliğinden zayıflığından kaynaklanabileceği gibi bazen
de görme azlığına bağlı olarak oluşabilir. Tek taraflı olan kaymalar o tarafta göz tembelliğine neden
olacağı için erken dönemde tedavi edilmelidirler.
Doğumsal bazı kaymalar gözlük veya kapama gibi tedavi yöntemlerinden fayda görmezler ve bebeğin
her iki gözü ile görmeyi öğrenebilmesi için erken dönemde ki -bu ilk bir yaştır- cerrahi olarak
düzeltilmelidir.
Prematür retinopatisi
32 haftadan erken ve 1500 gr ağırlığından düşük doğumlarda prematür retinopatisi denilen, gözün
sinir tabakasının gelişimi ile ilgili, hızlı ilerleyici bir problem görülebilir. Erken doğan ve düşük doğum
ağırlığı olan bebeklerde mutlaka 1 ayda göz muayenesi gereklidir.
Katarakt
Katarakt doğumsal olarak olabileceği gibi doğum sonrası da gelişebilir. Tek taraflı veya her iki gözde
olabilir. Bebeğin gözbebeğinde noktasal veya daha büyük bir beyazlık şeklinde aile tarafından da fark
edilebilir. Doğumsal kataraktlar ailevi, sistemik bir hastalıkla birlikte, anne karnında geçirilen
enfeksiyonlar , hamilelikte kullanılan bazı ilaçlar ve röntgen ışınları sonucu veya ortada hiçbir neden
bulunamazken de oluşabilirler. Hangi nedenle olursa olsun, bebeğin görme yolunu kapatıyor,
görmesini engelliyor ise bebekte göz tembelliği ve kalıcı görme bozukluğuna yol açmaması için erken
dönemde ameliyat önerilir.
Göz Tansiyonu
Yenidoğanda göz tansiyonu gözde büyüme saydam kısımda bulanıklaşma ile kendini gösterebileceği
gibi sadece ışık hassasiyeti ve sulanma gibi belirgin olmayan belirtiler de gösterebilir. Erken dönemde
yakalanması göz sinirinin zarar görmesini önler ve kalıcı görme kaybından korur. Bebeklerdeki göz
tansiyonunun tedavisi genel olarak cerrahidir.
Travma
Yenidoğanda doğuma bağlı damar çatlamaları gözde kızarıklıklar görülebilir. Özellikle zor doğumlarda
gözün retina dediğimiz arka kısmında kanama ve ödem, ön saydam kısımda da bulanıklık oluşabilir.
Bu iki durum da genellikle kendiliğinden toparlar.
Tümörler
Kapakta oluşan ve bazen doğum lekesi olarak da adlandırılan damarsal tümörler ( hemanjiom)kapak
düşüklüğüne gözde basıya neden olmuyor ise genellikle beklenir ve bir tedavi gerektirmezler. Ancak
büyük ise, kapakta düşüklüğe ve gözde basıya neden oluyor ise tedavi yapılmalıdır. Ağızdan ilaç
kullanımı veya lezyon içine yapılan ilaçlar ile hemanjiomlar etkili bir şekilde tedavi edilebilirler.
Göz içi tümörleri bebeklik döneminde çok daha önemlidir ve acil müdahale gerektirir. Yoksa bebeğin
hayatını bile tehdit edebilirler. En sık olarak göz bebeğinde beyaz leke, kayma, gözde kızarıklık gibi
belirtiler verebilirler.